“Klimaatakkoord? Zonder ons lukt ‘t niet!”

SPIE Nederland–directeur Lieve Declercq vindt dat de sector meer credits verdient voor de rol die het speelt in de energietransitie. “Nederland staat voor enorme uitdagingen, de installatiebranche speelt daarin een sleutelrol, maar we hebben veel meer mensen nodig. Veel meer vrouwen.” 

Zonder techniek staat alles stil. Dan functioneert geen brug, zeesluis, hoogspanningslijn of glasvezelverbinding. Een van de specialisten in grote multi-technische projecten is SPIE Nederland. Vanuit het hoofdkantoor in Breda en 29 andere vestigingen bouwt en installeert deze dochter van de 121-jarige Franse multinational netwerksystemen en energie-, infrastructurele, industriële en gebouwinstallaties. Van ontwerp en uitvoering tot exploitatie en onderhoud. Steeds vaker inclusief slimme duurzaamheidstechniek en schone energie. Onder aanvoering van de Vlaamse CEO Lieve Declercq pakken de ruim 4.300 Nederlandse SPIE’ers elke dag de handschoen op van de grote maatschappelijke uitdagingen. Maar het steekt haar dat brede waardering daarvoor nog te vaak achterblijft.  

Een club als SPIE zit in de voorhoede van de technologie, van transities en grote maatschappelijke uitdagingen. Een hele verantwoordelijkheid?
“Het is intens. Van het mee-ontwikkelen van een windpark tot het monteren van lichtsensoren in kantoorpanden, en van energietransitie tot digitalisering: alles is techniek. Een brug of een tunnel gaat niet open als het beton is uitgehard, maar pas als meer dan vijftig technieksystemen werken en uitgebreid zijn getest. In gebouwen is meer dan 60% inmiddels technologie – en die wordt in rap tempo slimmer en geconnecteerd.”

Dat geeft ook prachtige kansen!?
“Zeker. Op alle grote uitdagingen kan techniek het verschil maken – en wij als sector dus ook. Zoals op duurzaamheid. Dat is maatschappelijk én commercieel heel interessant; wij verwachten dat het aandeel duurzaamheidstechniek in onze projecten in de komende vier jaar tot 40% zal stijgen.”

Kunnen we die enorm grote klus we aan?
“Als we op de traditionele manier blijven doorgaan, krijgen we de vernieuwing van de Nederlandse infrastructuur nooit af. Het gaat te langzaam en niet duurzaam genoeg. Daarom moeten we slimmer werken. Dan denk ik vooral aan IFD: Industrieel, Flexibel, Demontabel bouwen. Denk aan bruggen die je gestandaardiseerd in een fabriek bouwt. Dat is efficiënter, kwalitatief beter, voordeliger én draagt bij aan de klimaatdoelstellingen door een lagere CO2-uitstoot. Grote trajecten in energie en infrastructuur zouden we in parallelle processen moeten durven aanpakken in plaats van serieel.”

Wat voor manager ben je; wat is je leiderschapsstijl?
“Ik ben een ondernemende manager in een decentrale, platte organisatie. Dat is SPIE eigen; zelfs op ons hoofdkantoor in Parijs werken maar 90 mensen. Mijn deur staat altijd open en iedereen kan me bereiken.”

Wat is jouw mantra? Wat horen je medewerkers je vaak zeggen?
“Wat ik wil uitdragen is: het is een brede weg vol ruimte en kansen. Daaromheen zitten wel stoepen, en die zijn op sommige gebieden wel hoog – bijvoorbeeld op ethiek en veiligheid – maar daartussen bepaal je als manager in hoge mate zelf hoe je omgaat met je team en met je klanten en draag je daar de verantwoordelijkheid voor.”  

Vrijheid en kansen binnen grenzen?
“Mijn rol is om die brede weg te wijzen én de kaders te bewaken, zonder constant in regelgeving te vervallen. In een grote en beursgenoteerde club zoals de onze is dat laatste risico er altijd. Mijn voornaamste taak is om te stimuleren dat mensen zich niet laten belemmeren door de kaders maar vooral de brede weg blijven zien. Dat werkt: op die manier heb ik bij Van Gansewinkel mijn afdeling in een paar jaar van 5 naar 50 miljoen helpen groeien. Als je wilt groeien, wat of wie houdt je tegen?”

Nou, iets als personeelstekort?
“Onzin! Dat is een kip-ei situatie. Ik zeg altijd: als je de mensen niet hebt, neem ze aan of leid ze op. Als je je laat weerhouden doordat je de mensen niet hebt, laat je jezelf enorm blokkeren.”

Zijn man-vrouw verhoudingen in het bedrijf voor jou een groot punt?
“Van de ruim 4.300 Nederlandse SPIE’ers is 9,4% vrouw. We hebben een specifieke doelstelling voor man-vrouw verhoudingen in het bedrijf en in het management: we willen naar minimaal 30% vrouwen omdat ik geloof in de kracht van diversiteit maar ook omdat we ongelofelijk veel technici nodig hebben voor het realiseren van alle uitdagingen. We hebben nog een lange weg te gaan, maar ik ben daarop heel actief. Onze hele directie coacht elk jaar een dame, willekeurig uit het bedrijf, die we extra aandacht geven en begeleiden. Dat is mooi om te doen, om je kennis en ervaringen te kunnen delen en een ander daarmee te helpen. Bijvoorbeeld over hoe je je carrière kunt combineren met een jong gezin. Het is overigens nooit eenrichtingsverkeer; zij geven mij ook weer reflecties waar ik van leer.”

Lukt het jullie om genoeg jongeren aan te trekken?
“Jazeker. We verwelkomen veel young professionals en hebben een stevig programma voor trainees voor alle opleidingsniveaus en een internationaal Young Professional Program. Instroom van jonge mensen vinden we belangrijk. Vanuit allerlei opleidingen, stages en lagen zijn ze welkom, op alle functieniveaus. Ons streven: minstens 30% van de nieuwe mensen hier is jonger dan 30.”

Hoe ga je om met zo’n jong, divers personeelsbestand?
“Met name twintigers zijn heel tech savvy. Die doen dingen, daar ben ik zelf wel jaloers op. Da’s fijn en hard nodig, want bij techniek komt steeds meer technologie kijken. Jonge werknemers zijn overigens wel een voortdurend punt van aandacht. We moeten zorgen dat ze zich snel thuis voelen en al na korte tijd interessant werk kunnen doen. Ik geloof erg in de meester-gezel aanpak. Als ze het eerste jaar alleen kabels mogen sjouwen of mogen opperen, houd je ze niet binnen.”

Wat is je grootste ambitie met SPIE?
“Essentieel is dat wij een lerende organisatie worden. Onze faalkosten moeten omlaag. Het is zó zonde hoeveel geld wij laten liggen door de foutjes die we maken. De aanpak van projecten kan en moet nog professioneler. Honderd procent foutloos is een illusie, maar minimaal moet we kijken naar de calculatie, naar welke opdrachten we wel of niet aannemen, naar ons risicomanagement en de bewaking vooraf en tijdens een project. En onderlinge openheid, transparantie: als iets tegenvalt of misgaat, meld het direct! Slecht nieuws moet snel reizen.”

Lig je daar wel eens wakker van?
"Ik lig nergens letterlijk wakker van, maar met name veiligheid gaat mij zeer aan het hart. Onze mensen werken vaak in bijzondere omstandigheden, op grote hoogte en met elektrische spanning. Ik leid een internationale taskforce voor de verbetering van de veiligheid bij het werken aan hoogspanningslijnen. Mijn principe is: je werkt veilig of je werkt niet. Laatst zat ik bij een overleg over ongevalspreventie in de bouw. Een van de bouwers vond de regels te streng. ‘Als ik op die manier moet werken, dan komt er geen gebouw meer af’, klaagde hij. Dan word ik heel fel. Je moet zeggen: ‘Ik ben compromisloos op het punt van veiligheid én het project gaat op tijd af zijn’."